การนอนละเมอ
การนอนละเมอ คือความผิดปกติในการนอนรูปแบบหนึ่ง ซึ่งจะมีการขยับตัว พูด เดินหรือทำกิจกรรมต่าง ๆ โดยที่ไม่รู้สึกตัว ซึ่งอาจทำให้เกิดอันตรายจากการกระทำเหล่านี้ได้ และการละเมอถือเป็นหนึ่งกลุ่มของโรคลมชักด้วยเช่นกัน
การนอนละเมอ คือความผิดปกติในการนอนรูปแบบหนึ่ง ซึ่งจะมีการขยับตัว พูด เดินหรือทำกิจกรรมต่าง ๆ โดยที่ไม่รู้สึกตัว ซึ่งอาจทำให้เกิดอันตรายจากการกระทำเหล่านี้ได้ และการละเมอถือเป็นหนึ่งกลุ่มของโรคลมชักด้วยเช่นกัน
ประเภทของอาการละเมอ
- การสะดุ้งตื่น (confusional arousal)
เป็นอาการที่พบได้บ่อยที่สุด โดยจะสะดุ้งในกลางดึก มึนงง สับสน อาจมีอาการนานถึงครึ่งชั่วโมง - ละเมอเดิน (sleepwalking)
นอกจากละเมอเดิน อาจมีอาการอื่นร่วมด้วยเช่น พูดคุย เดินออกไปนอกบ้าน โดยส่วนใหญ่อาการจะดีขึ้นเมื่ออายุมากขึ้น - ละเมอกินอาหาร (sleep-related eating disorder)
เป็นอาการที่พบได้ไม่บ่อย และอาจเป็นสาเหตุที่ทำให้น้ำหนักเพิ่มมากขึ้น พบได้บ่อยในเพศหญิงมากกว่าเพศชาย - ละเมอกรีดร้อง (sleep terror)
ผู้ที่ละเมอจะกรีดร้องขึ้นมาขณะหลับ อาจมีอาการหอบเหนื่อย ใจสั่น เหงื่อแตกร่วมด้วย เมื่อตื่นขึ้นจะจำเหตุการณ์ไม่ได้ - ฝันร้าย (nightmare)
อาจทำให้เกิดภาวะความกลัวอย่างรุนแรง จนนำไปสู่โรคร้ายต่าง ๆ ได้ เช่น โรควิตกกังวล โรคไบโพลาร์ - ละเมอพูด (sleep talking)
มีอาการพึมพำหรือตะโกนออกมาขณะหลับ มักเป็นประโยคที่เป็นคำแปลก ๆ หรือไม่ได้ใจความ อาจเกิดได้จากความเครียดสะสม
สาเหตุของการละเมอเกิดได้จากสิ่งกระตุ้นภายใน และภายนอก
- สิ่งกระตุ้นภายใน – ความเครียด ความเหนื่อยล้า การพักผ่อนน้อย รวมถึงกรรมพันธุ์ก็มีส่วน
- สิ่งกระตุ้นภายนอก – บรรยากาศห้องนอน สิ่งเร้าก่อนนอน เช่น หนังสยองขวัญหรือเสียงเพลงที่ดังเกินไป เหตุการณ์ฝังใจ เป็นต้น
วิธีป้องกันการนอนละเมอ
- นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ และพยามนอนในเวลาเดิม
- ทำตัวผ่อนคลายก่อนนอน เช่น อ่านหนังสือ ฟังเพลงเบา ๆ
- นอนในสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม มีความมืด และไม่มีเสียงรบกวน
- งดเครื่องดื่มคาเฟอีนก่อนเข้านอน
หากอาการละเมอมีความรุนแรง และต่อเนื่องผิดปกติ ควรพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุ เพื่อคุณภาพการนอนที่ดีขึ้น
CR :: https://www.avatarclinic.com/sleepwalking-is-a-problem-that-should-not-be-ignored/
การละเมอคืออะไร?
ตอบลบนอนหลับผิดปกติแบ่งออกเป็นสองประเภทได้แก่ การละเมอเดิน (Sleepwalking หรือ Somnambulism) และการนอนละเมอพูด (Sleep Talking) โดยอาการละเมอเดินคืออาการผิดปกติของการนอนหลับ (Parasomnia) อย่างหนึ่งซึ่งอาการที่พบได้บ่อย อาการเป็นอาการผิดปกติของการนอนหลับซึ่งทำให้ผู้ป่วยลุกขึ้นมาทำกิจกรรมต่าง ๆ ในขณะที่ยังอยู่ในภาวะหลับลึก เช่น เดินไปมา เดินออกนอกบ้าน หรือในบางรายอาจมีอาการละเมอรุนแรงจนถึงขั้นทำอาหารหรือขับรถ
อีกประเภทหนึ่งคือการนอนละเมอพูด (Sleep Talking) หรือ ละเมอร้องไห้ซึ่งการละเมอทั้งสองลักษณะ มักพบในเด็กมากกว่าในผู้ใหญ่ ผู้ที่นอนละเมอมักจะไม่รู้ตัวและจำสิ่งที่ทำไม่ได้หรือจำได้เพียงเล็กน้อยเมื่อตื่นขึ้นมา มีข้อมูลทางการแพทย์ระบุว่าการละเมอเดินอาจถ่ายทอดทางกรรมพันธุ์ กล่าวคือ มักพบในเด็กที่มีพ่อหรือเเม่คนใดคนหนึ่งหรือทั้งสองที่มีการละเมอเดินด้วยเช่นกัน
ประเภทของการนอนละเมอตามระยะการหลับ
อาการนอนละเมอนั้นสามารถเกิดขึ้นได้ในแต่ละระยะของการหลับแตกต่างออกไปตามแต่ละบุคคลและแต่ละครั้ง โดยทั่วไปแล้วสามารถแบ่งตามระยะการหลับได้ดังนี้
- การนอนละเมอที่เกิดขึ้นในช่วง Non-REM Sleep (Nonrapid Eye Movement, NREM)
เป็นช่วงระยะการหลับลึกในช่วง Non-REM Sleep สมองยังอยู่ในสภาวะหลับลึกแต่มีการปลุกขึ้นมาบางส่วน ทำให้เกิดพฤติกรรมที่เป็นการนอนละเมอ เช่น การลุกขึ้นเดิน (Sleep Walking) การผวา (Sleep Terrors หรือ Night Terrors) หรือทำกิจกรรมต่าง ๆ โดยไม่รู้ตัว
- การนอนละเมอในช่วง REM Sleep (Rapid Eye Movement (REM))
มักเกี่ยวข้องกับการฝันที่รุนแรง หรือการฝันร้าย (Nightmare) เช่น การต่อสู้ ตะโกน หรือทำร้ายตัวเอง
- Partial Arousal States (ภาวะการตื่นบางส่วน)
ในบางครั้งการนอนละเมอสามารถเกิดขึ้นเมื่อร่างกายยังไม่ตื่นเต็มที่หลังจากการหลับลึก ซึ่งอาจนำไปสู่พฤติกรรมการนอนผิดปกติที่เกิดขึ้นในลักษณะซ้ำ ๆ เช่น การนั่ง ลุกขึ้นยืน หรือลุกจากเตียงโดยไม่รู้ตัว
- การนอนละเมอในช่วงการเปลี่ยนระยะการหลับ
เกิดขึ้นในช่วงที่สมองกำลังเปลี่ยนจากระยะการหลับลึกไปสู่ระยะการหลับอื่น ๆ ทำให้ร่างกายยังคงอยู่ในสภาวะกึ่งหลับกึ่งตื่นและแสดงพฤติกรรมที่ผิดปกติออกมา
อาการละเมอมีลักษณะอาการอย่างไรบ้าง ?
อาการนอนละเมอนั้นแตกต่างกันออกไปตามแต่ละบุคคลและตามระดับความรุนแรง โดยทั่วไปแล้วอาการที่พบบ่อย เช่น
- ลุกขึ้นจากเตียงและเดิน
- นอนละเมอออกเสียง หรืออาการนอนละเมอพูด
- ทำกิจกรรมต่าง ๆ เช่น แต่งตัว เปิดปิดประตู เตรียมอาหาร หรือบางรายอาจรุนแรงจนถึงขั้นขับรถ
- ละเมอนั่งบนเตียงหรือลุกขึ้นอย่างกะทันหัน
- แสดงพฤติกรรมรุนแรง เช่น การต่อสู้ การขว้างปาสิ่งของ หรือพยายามหนีจากสถานการณ์ที่อาจรู้สึกว่าเป็นอันตรายในฝัน
- ผู้ที่ละเมอมักไม่รู้ตัวขณะที่ทำกิจกรรมต่าง ๆ และเมื่อตื่นมามักจำไม่ได้ว่าทำอะไรลงไป
สาเหตุของอาการละเมอเกิดจากอะไร?
ตอบลบแล้วนอนละเมอเกิดจากอะไร ? หลายคนอาจจะเข้าใจว่าอาการนี้เกิดขึ้นเองแบบไม่มีสาเหตุ แต่จริง ๆ แล้วมีปัจจัยบางอย่างเช่นกันที่กระตุ้นให้เกิดอาการ เช่น
- พันธุกรรม
- การพักผ่อนไม่เพียงพอ
- ความเครียดหรือความวิตกกังวล
- ยาบางชนิดหรือสารเสพติด
- การดื่มแอลกอฮอล์
- โรคบางอย่างที่ส่งผลต่อการนอนหลับ เช่น หยุดหายใจขณะหลับ กรดไหลย้อนกลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุข การชักหรือโรคลมชัก
- การกระตุ้นจากสิ่งแวดล้อม
- การเปลี่ยนแปลงตารางการนอน
- อายุ พบว่าวัยเด็กมักมีการละเมอมากกว่าผู้ใหญ่
ผลเสียจากการละเมอคืออะไร ?
อาการนอนละเมอเราอาจจะเข้าใจกันว่าไม่ได้เป็นอาการรุนแรงหรืออันตรายถึงชีวิต แต่จริง ๆ แล้วอาการสามารถทำให้เกิดอันตรายได้เช่นกัน ตัวอย่างเช่น
- เสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุ
เนื่องจากการละเมออาจทำให้ผู้ป่วยทำกิจกรรมต่าง ๆ โดยไม่รู้ตัว เช่น ลุกขึ้นเดิน ขึ้นลงบันได เดินออกจากบ้าน ขับรถ หรือแม้แต่ทำอาหาร ซึ่งเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดอุบัติเหตุทั้งต่อตนเองและผู้อื่นได้ ดังนั้นการดูแลความปลอดภัย เช่น การตรวจสอบการล็อกประตู หน้าต่าง เก็บของมีคม หรือวัตถุที่อาจก่อให้เกิดอันตรายให้มิดชิดและปลอดภัยจากห้องนอนและในที่พักอาศัยจะช่วยลดอันตรายที่อาจเกิดขึ้น
- เหนื่อยล้าและนอนหลับไม่เพียงพอ
การนอนละเมออาจรบกวนคุณภาพการนอนหลับ ทำให้ผู้ป่วยรู้สึกเหนื่อยล้าในตอนกลางวัน เนื่องจากการนอนหลับไม่ต่อเนื่อง นอกจากนี้การตื่นกลางดึกบ่อย ๆ ทำให้สมองไม่ได้รับการพักผ่อนเพียง ส่งผลให้มีปัญหาด้านความจำ สมาธิ และการทำงานในระหว่างวัน
- ปัญหาทางอารมณ์และจิตใจ
ผู้ที่นอนละเมออาจรู้สึกเครียด วิตกกังวลอาการของตนเอง ประกอบกับการนอนที่ไม่ได้คุณภาพในตอนกลางคืน ทำให้อาจเกิดภาวะซึมเศร้าหรือความวิตกกังวล
- ส่งผลกระทบต่อการทำงานหรือการเรียน
ผู้ที่มีอาการนอนละเมออาจทำให้คุณภาพการนอนหลับลดลง ส่งผลต่อประสิทธิภาพในการทำงานหรือการเรียน เนื่องจากปัญหาด้านสมาธิ ความจำ และความสามารถในการตัดสินใจที่ลดลง
- เสี่ยงต่อโรคเรื้อรัง (Chronic Disease)
การนอนหลับที่ไม่ได้คุณภาพอาจส่งผลต่อระบบภูมิคุ้มกันและระบบต่าง ๆ ในร่างกาย เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดปัญหาสุขภาพ เช่น ความดันโลหิตสูง เบาหวาน หรือโรคหัวใจ
วิธีป้องกันการละเมอควรทำอย่างไร ?
อาการนอนละเมอนั้นสามารถป้องกันได้ด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและสภาพแวดล้อมที่อาจกระตุ้นให้เกิดอาการวิธีแก้นอนละเมอ เช่น
- นอนหลับให้เพียงพอ พยายามเข้านอนและตื่นในเวลาเดียวกันทุกวัน
- เลี่ยงการนอนดึกหรือการอดนอน เนื่องจากการพักผ่อนไม่เพียงพอและไม่ได้คุณภาพสามารถกระตุ้นให้เกิดการละเมอได้
- ฝึกจัดการความเครียดและความวิตกกังวลอย่างเหมาะสม เช่น ออกกำลังกาย ทำงานอดิเรก ปรึกษาจิตแพทย์หรือนักจิตวิทยาคลินิกหากเกิดความเครียดหรือไม่สามารถจัดการปัญหาได้
- ฝึกการผ่อนคลายก่อนนอน เช่น การฝึกหายใจ ฟังเพลงบรรเลงเบา ๆ หรือการทำสมาธิ สามารถช่วยให้นอนหลับได้ดีขึ้น
- หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของคาเฟอีนในช่วง 4-6 ชั่วโมงก่อนนอน หรือถ้าจะให้ดีคือ 10 ชั่วโมงก่อนนอน ควรงดเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของคาเฟอีน เช่น กาแฟ ชา โกโก้ น้ำอัดลม และเครื่องดื่มชูกำลัง
- ปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านการนอน หากรู้สึกว่าการนอนมีปัญหา นอนไม่หลับ นอนกรน และอื่น ๆ ควรรีบปรึกษาคุณหมอ
วิธีรักษาอาการนอนละเมอ
อาการนอนละเมอสามารถรักษาและบรรเทาได้ด้วยการรักษาโรคอื่น ๆ ที่อาจกระตุ้นให้เกิดการนอนละเมอร่วมกับการปรับพฤติกรรม ดังนี้
- เข้านอนและตื่นนอนตรงเวลาสม่ำเสมอ
- หลีกเลี่ยงการใช้สารกระตุ้นระหว่างวัน หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
- ใช้เวลาผ่อนคลายอย่างน้อย 1 ชั่วโมงก่อนเข้านอน
- จัดห้องนอนให้ เงียบ เย็น และ มืดสนิท
- รักษาปัญหาการนอนด้วยการปรับความคิดและพฤติกรรมที่เป็นอุปสรรคต่อการนอน (Cognitive Behavioral Therapy for Insomnia) เป็นการรักษาที่เป็นมาตรฐานโดยผู้เชี่ยวชาญ เพื่อช่วยเพิ่มทักษะของการผ่อนคลาย
- รักษาโรคทางการนอนอื่น ๆ ที่อาจทำให้เกิดอาการละเมอ เช่น ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ (Sleep Apnea) กรดไหลย้อน หรือกลุ่มอาการขาอยู่ไม่สุข (Restless Legs Syndrome)