วิธีบีบน้ำนมด้วยมือ
การบีบน้ำนมด้วยมือนี้แปลและเรียบเรียงมาจาก (Marmet Technique of Manual Expression)ซึ่งเค้าบอกว่าเทคนิคนี้มีประสิทธิภาพอย่างยิ่งขนาดคุณแม่ทั้งหลายที่เคยมีปัญหากับการบีบด้วยมือคือ บีบไม่เป็น บีบแล้วแล้วเจ็บ บีบแล้วน้ำนมไม่ออก ยังประสบผลสำเร็จเป็นอย่างดี คือบีบได้มากขึ้น ไม่เจ็บ และช่วยให้มีน้ำนมมากขึ้นกว่าเดิมด้วยค่ะ ลองดูกันนะคะ
|
เริ่มจากมาทำความเข้าใจกับกลไกการผลิตน้ำนมของเต้านมกันก่อนนะคะดูรูปประกอบไปด้วยจะได้เข้าใจง่ายขึ้นค่ะ
น้ำนมจะถูกผลิตโดยเซลส์ผลิตน้ำนม (alveoli หรือจะเรียกว่าต่อมผลิตน้ำนมก็ได้ค่ะ) แล้วไหลผ่านท่อน้ำนมมาเก็บไว้ที่กระเปาะน้ำนม (Milk Resevoir)เมื่อเซลส์ผลิตน้ำนมได้รับการกระตุ้นก็จะส่งผลให้เกิดกลไกน้ำนมพุ่ง (Milk rejection reflex หรือ Let-down reflex) ถ้าใครเคยใช้เครื่องปั๊มนม จะเห็นได้ชัดว่าน้ำนมจะพุ่งปี๊ดออกมาเหมือนสเปรย์เลยค่ะ เวลาที่ลูกดูด เหงือก ลิ้นและการดูดกลืนของลูกก็จะทำหน้าที่กระตุ้นต่อมผลิตน้ำนมนี่ล่ะค่ะดังนั้นถ้าจะบีบน้ำนมออกให้เหมือนลูกดูด เราก็ต้องพยายามเลียนแบบการกระตุ้นของลูกค่ะ
วิธีการบีบน้ำนม
1. ใช้นิ้วหัวแม่มือวางด้านบน นิ้วชี้และนิ้วกลางวางด้านล่างทำมือเป็นรูปตัว C ตามรูป ซ้ายมือจุดที่เราวางนิ้วนั้นให้ห่างจากโคนหัวนม ประมาณ 2.5 -3.1 ซ.ม. (ไม่จำเป็นต้องอยู่นอกลานหัวนมนะคะ เพราะขนาดของลานหัวนมแต่ละคนไม่เท่ากันค่ะ)
- ตำแหน่งที่วางนิ้วหัวแม่มือ และนิ้วชี้กับนิ้วกลางนั้นต้องอยู่ตรงข้ามกันนะคะ(ฝรั่งเค้าจะเรียกตามตำแหน่งของเข็มนาฬิกา คือ 12.00 น.และ 6.00 น.)ไม่ใช่เอียงๆแบบรูปขวามือ นะคะ
2. เมื่อวางนิ้วได้ตามตำแหน่งแล้วให้กดนิ้วเข้าหาตัวเองตามรูปA ถ้าหน้าอกใหญ่ก็ทำเหมือนยกหน้าอกขึ้นหน่อยแล้วค่อยกดเข้าหาตัวค่ะระวังอย่าให้นิ้วแยกจากกัน
3. แล้วก็ค่อยๆ กลิ้งนิ้วหัวแม่มือ (เหมือนกำลังพิมพ์นิ้วมือ) ลงมายังโคนหัวนม ระหว่างนั้นก็ผ่อนแรงกดด้านล่างจากนิ้วกลางมายังนิ้วชี้ (ดูตำแหน่งที่ลูกศรชี้ตามรูป B และ C )
-การเคลื่อนไหวของนิ้วทั้งสามจะช่วยรีดน้ำนมออกมาโดยไม่เจ็บคล้ายๆ การดูดของทารก
4. ทำซ้ำเป็นจังหวะ ตามรูปเพื่อรีดน้ำนมออกมาให้หมดกระเปาะ
5. เปลี่ยนตำแหน่งการวางนิ้วมือเพื่อรีดน้ำนมในกระเปาะที่เหลือโดยใช้ตำแหน่งของเข็มนาฬิกาเป็นหลักจากจุดเริ่มต้นที่ 12และ 6เป็น 11 และ 5 (ใช้มือขวา) 2 และ 8, 3 และ 9 (ใช้มือซ้าย)ตามรูปจะแสดงการบีบน้ำนมของหน้าอกข้างขวา
สิ่งทีไม่ควรทำเป็นอย่างยิ่ง คือ บีบ ดึง หรือเค้นหน้าอก เพราะจะทำให้เจ็บ และน้ำนมก็ไม่ออกมาด้วยค่ะ(นี่เป็นข้อผิดพลาดที่ผ่านมาของตัวเองเลยค่ะเมื่อก่อนจะบีบเค้นด้วยความรุนแรงคงจะนึกถึงการคั้นน้ำส้มมากไปหน่อยคิดว่ายิ่งบีบแรงก็น่าจะยิ่งออกมากที่ไหนได้ นอกจากนมไม่ออก แล้วยังเจ็บตัวอีกด้วยค่ะเพราะฉะนั้นเวลาบีบน้ำนมตามขั้นตอนที่ว่ามาก็ทำด้วยความนุ่มนวลนะคะนึกถึงเวลาที่ลูกดูดน่ะค่ะเค้าก็ดูดแผ่วๆนมยังออกเลย)
วิธีช่วยกระตุ้นให้เกิด Milk Ejection Reflex
- การนวดเต้านมโดยการใช้นิ้วมือนวดเบาๆ เป็นวงๆ ไปรอบๆ เต้านมเหมือนในรูปD
- ลูบหน้าอกจากด้านบนลงมายังหัวนมเบาๆ ตามรูป E
- ก้มตัวลงเล็กน้อยแล้วก็เขย่าๆ ค่ะ อาศัยแรงโน้มถ่วงของโลกเข้าช่วย ตามรูป F
ขั้นตอนทั้งหมดควรจะใช้เวลาประมาณ 20-30 นาที
-บีบน้ำนมแต่ละข้างออก 5-7 นาที (หรือน้ำนมไหลน้อยลง)
-กระตุ้นโดยการนวดลูบและเขย่า
-บีบน้ำนมออกอีกข้างละ 3-5 นาที
-กระตุ้นโดยการนวดลูบและเขย่า
-บีบน้ำนมออกอีกข้างละ 2-3 นาที
***ถ้าปริมาณน้ำนมมีมากพอแล้ว ก็ใช้เวลาดังกล่าวเป็นเพียงไกด์ไลน์ถ้าน้ำนมไหลน้อยลงก็เปลี่ยนข้างได้ค่ะแต่ถ้าน้ำนมยังมีน้อยอยู่ ให้ทำตามเวลาดังกล่าวอย่างเคร่งครัดนะคะ***
จบแล้วค่ะปิดท้ายด้วยข้อได้เปรียบของการบีบน้ำนมด้วยมือที่ดีกว่าปั๊มด้วยเครื่องก็แล้วกันนะคะ
-เครื่องปั๊มนมบางอย่างก็ทำให้รู้สึกไม่สบาย และปั๊มไม่ค่อยออก
-การบีบด้วยมือเป็นธรรมชาติมากกว่า
-ความรู้สึกสัมผัสระหว่างมือกับผิวหนังช่วยกระตุ้นการสร้างน้ำนมได้ดีกว่าฝาครอบพลาสติกสัมผัสกับผิวหนัง
-พกพาสะดวกทำงานได้ทันทีไม่มีการลืมชิ้นส่วนหรืออุปกรณ์เหมือนเครื่อง(คงไม่มีแม่คนไหนลืมเอามือของตัวเองไปหรอกนะคะ)
-ดีที่สุดเลยก็คือ ไม่เสียเงินค่ะ
อยากให้คุณแม่ทุกท่านหัดบีบด้วยมือให้เป็นค่ะถึงแม้ตัวเองจะเป็นคนขี้เมื่อยขี้เกียจและรู้สึกสะดวกกว่ากับการใช้เครื่องปั๊มก็ยังเห็นว่าการบีบด้วยมือนี่เป็นประโยชน์มากๆจากประสบการณ์ก็คือ ในบางสถานการณ์เราก็ไม่สะดวกที่จะใช้เครื่องหรือไม่ได้เตรียมตัวไปอาจจะเผลอช็อปปิ้งนานไปหน่อย รู้สึกคัดขึ้นมาแค่พกถุงเก็บน้ำนมติดกระเป๋าไว้สักใบสองใบตลอดเวลาฉุกเฉินเมื่อไหร่ก็แว่บเข้าห้องน้ำบีบออกมาได้เลยไม่ต้องปล่อยให้ไหลซึม หรือค้างไว้นานๆ(ซึ่งถ้าค้างบ่อยๆ ก็จะทำให้น้ำนมผลิตน้อยลงด้วยค่ะ)
อ้อ...ก่อนจบขอความร่วมมือจากคุณแม่ทุกท่านนิดนึงค่ะอยากให้ช่วยเขียนมาเล่าให้ฟังหน่อยค่ะว่าทำตามแล้วได้ผลหรือไม่ได้ผลยังไง ถ้าได้ผลก็จะได้เอามาเล่าให้ฟังเป็นตัวอย่างกับคนอื่นๆถ้าไม่ได้ผลก็จะได้มาดูว่าอธิบายไม่รู้เรื่องหรือเปล่าน้อ
วิธีบีบเก็บน้ำนมด้วยมือ
เป็นวิธีการที่ดี สะดวก และปลอดภัย เป็นการเลียนแบบการดูดนมของลูก ถ้าฝึกทำจนคล่องจะใช้เวลาไม่นาน ถ้าทำอย่างถูกต้อง เต้านมจะไม่เจ็บ และไม่ช้ำ
การบีบเก็บน้ำนม
วางปลายนิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้ที่ขอบนอกของลานหัวนม ในตำแหน่งที่ตรงกันข้ามกัน ถ้าลานหัวนมใหญ่มากให้วางนิ้วห่างจากหัวนมประมาณ 1 นิ้วฟุต กดนิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้เข้าหาผนังหน้าอก และบีบเข้าหากันเบาๆ ให้เป็นจังหวะลึกลงไปด้านหลังของลานหัวนม (ห้ามรีดหรือคั้นเต้านม) เมื่อน้ำนมที่บีบได้จากตำแหน่งนั้นลดน้อยลง ให้เปลี่ยนตำแหน่งของนิ้วมือที่กดลานหัวนมไปรอบๆให้ทั่ว ซึ่งจะใช้เวลาข้างละประมาณ 5-10 นาที จากนั้นจึงสลับไปอีกเต้า การบีบน้ำนมจะทำสลับกันไปมาทั้ง 2 ข้าง จนกว่าจะรู้สึกว่าเต้านมนิ่มลง ซึ่งจะใช้เวลาประมาณ 20-30 นาที
1.เตรียมภาชนะใส่น้ำนม ควรเป็นขวดปากกว้างหรือถ้วยที่ทำจากแก้วหรือพลาสติกแข็งซึ่งผ่านการล้างและต้มในน้ำเดือด นานประมาณ10 นาทีเพื่อฆ่าเชื้อโรค หรือถุงเก็บน้ำนม ไม่ควรใช้ภาชนะโลหะ เนื่องจากเม็ดเลือดขาวจะเกาะภาชนะ ทำให้ภูมิต้านทานในน้ำนมลดลง
2.เวลาจะบีบน้ำนมเก็บ ให้ทำจิตใจให้สบายเพื่อให้รู้สึกผ่อนคลาย อาจนึกถึงลูก นำรูปของลูกขึ้นมาดู หรือเปิดเทปฟังเสียงของลูก เพื่อกระตุ้นให้น้ำนมหลั่งออกได้ดีขึ้น
3.ล้างมือให้สะอาดด้วยน้ำและสบู่
4.ถ้าทำได้ ให้ใช้ผ้าชุบน้ำอุ่นจัดๆ ประคบเต้านมก่อนประมาณ 1-3 นาที
5.นวดเต้านมและคลึงเต้านมเบาๆ ในลักษณะเป็นวงกลมจากฐานเต้านม เข้าหาหัวนม และดึงหัวนมและคลึงเบาๆ เพื่อกระตุ้นการหลั่งน้ำนม (ดูได้จากวิดีโอชุดที่ 1)
6.วางปลายนิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้ห่างจากขอบนอกของลานนมเล็กน้อย ในตำแหน่งที่ตรงกันข้ามกัน โดยวางนิ้วห่างจากหัวนมประมาณ 3-4 ซม. กดนิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้เข้าหาผนังหน้าอก
- 7. บีบเข้าหากันเบาๆ ลึกลงไปด้านหลังของลานหัวนมให้เป็นจังหวะ ห้ามรีดคั้นเต้านม กดหรือดึงหัวนม การบีบจะเลียนแบบลักษณะการดูดนมของลูก
- 8.เปลี่ยนตำแหน่งของนิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้ที่กดลานหัวนมไปรอบๆให้ทั่ว จนกว่าน้ำนมจะน้อยลง ซึ่งใช้เวลาข้างละประมาณ 5-10นาที
จากนั้นจึงสลับไปนวดคลึงและบีบน้ำนมออกจากเต้าอีกข้าง การบีบน้ำนมจะทำสลับกันไปมาทั้ง 2 ข้าง จนกว่าจะรู้สึกว่าเต้านมนิ่มลง ซึ่งจะใช้เวลาประมาณ 20 - 30 นาที