จากข้อมูลคู่มือความฉลาดทางอารมณ์ ของกรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข ที่มีการแบ่งประเภทของผู้คนโดยทั่วไป โดยจำแนกตามระดับ IQ / EQ / MQ ของลักษณะทั้ง 3 ด้าน ซึ่งน่าสนใจและโดนใจพอดิบพอดีกับเรื่องที่อยากจะเขียนถึง ก็เลยขอหยิบยกมาเขียนถึงเรื่องนี้ ดูเข้ากับสถานการณ์ขณะนี้ซะเหลือเกิน
ประมาณว่าเราต้องการคนเก่งแต่โกง หรือคนไม่เก่งแต่ดี หรือดีแต่ไม่ฉลาด..!!!
แล้วเราคนเป็นพ่อแม่อยากเลี้ยงดูลูกของเราให้เข้าข่ายไหน ?
ความจริงเรื่องเจ้า 3 Q ที่ว่าเนี่ย เคยเฟื่องฟู และถูกนักวิชาการนำมาเปิดเผยในวงกว้างในช่วง 6-7 ปีที่ผ่านมา หมายจะให้ผู้คนที่เกี่ยวข้องกับเด็ก โดยเฉพาะพ่อแม่ ผู้ปกครอง และผู้ดูแลเด็กได้ตระหนักว่า การจะเลี้ยงดูให้เด็กคนหนึ่งเติบโตขึ้นมา ควรจะให้เด็กได้มีพัฒนาการทั้ง 3 Q หรือทั้ง 3 ด้าน หรือพูดให้หรูว่าเป็นเด็กเก่ง ดี และมีความสุขนั่นเอง
ทบทวนกันสักนิดถึงเจ้า 3 Q ว่าคืออะไร
IQ (ไอคิว) มาจากภาษาอังกฤษที่ว่า Intelligence Quotient ที่ต้องการเน้นไปในเรื่องระดับสติปัญญา ที่หมายรวมว่าความสามารถในการปรับตัวให้เข้ากับสิ่งแวดล้อม (Adaptation) ,การแก้ปัญหา (Problem solving) , การคิดแบบนามธรรม (Abstract thinking) รวมถึงความสามารถในการเรียนรู้ (Learning ability)
สรุปได้ว่า สติปัญญาคือ ความสามารถภายในตัวบุคคลที่พิจารณาได้จากพฤติกรรมที่แสดงออก ที่มีความคล่องแคล่ว รวดเร็ว ถูกต้อง ในการคิดแก้ปัญหาและการปรับตัว
โดยปกติคนเราจะมี IQ เฉลี่ย โดยใช้แบบทดสอบวัดสติปัญญา ที่แบ่งระดับเชาวน์ปัญญา ออกเป็น
140 ขึ้นไป อัจฉริยะ ฉลาดมากที่สุด (very superior)
120 – 139 ฉลาดมาก (superior)
110 – 119 ฉลาดกว่าระดับปกติ (higher average)
90 – 109 ฉลาดปานกลาง หรือระดับปกติ (average)
80 -89 ต่ำกว่าปกติ (low average)
70 -79 คาบเส้นปัญญาอ่อน (borderline mentalretardation)
ต่ำกว่า 70 ปัญญาอ่อน (mental retardation)
ส่วน EQ (อีคิว) มาจากคำว่า Emotional Quotient หมายถึง ความฉลาดทางอารมณ์
ในอดีตเคยเชื่อกันว่าความสามารถทางเชาวน์ปัญญาหรือ IQ คือปัจจัยสำคัญที่ทำให้มนุษย์ประสบความสำเร็จ มีชีวิตที่ดีและมีความสุข
แต่ต่อมา นักจิตวิทยาได้ออกมายอมรับว่า EQ มีความสำคัญต่อความสำเร็จและความสุขในชีวิตมนุษย์ ไม่ได้ยิ่งหย่อนไปกว่า IQ และมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการดำเนินชีวิตของมนุษย์ให้เติบโตขึ้นมาอย่างมีความสุข
ทีนี้มาดูคำว่า MQ (เอ็มคิว) หรือ Moral Quotient หมายถึง ความฉลาดทางจริยธรรม หรือ ระดับสติปัญญาทางด้านศีลธรรม
ในที่นี้ขอเน้นคำว่า MQ มากหน่อย
MQ นั้นไม่สามารถฝึกฝนหรือขัดเกลาได้ในช่วงเวลาสั้นๆ การที่บุคคลใดบุคคลหนึ่งจะมี MQ ระดับดี ต้องเริ่มปลูกฝังในวัยเด็กจึงจะได้ผล และต้องอาศัยปัจจัยในการสอนอย่างสม่ำเสมอ ต้องใช้ทั้งวินัย และความรักให้ถูกทาง
สรุปว่า MQ เป็นเรื่องที่ต้องฝึกมาตั้งแต่เด็ก และ MQ นี้ก็จะฝังลึกลงไปในจิตสำนึกของบุคคลผู้นั้น และจะรอเวลาที่ได้รับการกระตุ้นอีกครั้ง โดยการอบรมสั่งสอน การฟังธรรม และวิธีอื่น ๆ
แต่ถ้าบุคคลที่ไม่มี MQ อยู่ในจิตสำนึกดั้งเดิมแล้ว ไม่ว่าโตขึ้นจะได้รับการกระตุ้นอย่างไรก็ไม่สามารถทำให้บุคคลผู้นั้นกลายเป็นคนดีขึ้นมาได้มากนัก
นี่คือเหตุผลว่า ทำไมคนเราเป็นพี่น้องกัน หรือมีเพื่อนสนิท หรือเพื่อนร่วมรุ่นที่เติบโตมาด้วยกัน แต่มีระดับคุณธรรม จริยธรรมไม่เท่ากัน
ลองมาดูการจำแนกคนแต่ละประเภทโดยพิจารณา IQ EQ และ MQ ซึ่งแบ่งออกเป็น 8 ประเภท ดังนี้
แบบที่ 1 - IQ/EQ/MQ สูง/สูง/สูง
เรียกว่าดีเลิศทั้ง 3 ด้าน ซึ่งค่อนข้างหายากในสังคมยุคปัจจุบัน คนแบบนี้มักจะได้รับการยกย่องจากสังคมโดยรวมถึงการประพฤติปฏิบัติที่น่าเอาเป็นแบบอย่างที่ดี
แบบที่ 2 - IQ/EQ/MQ สูง/สูง/ต่ำ
ฉลาดความรู้ดีแต่ขี้โกง ฉลาดแกมโกง อารมณ์ดี เก็บความรู้สึกเก่ง ไม่คำนึงถึงศีลธรรม เช่น ผู้ร้ายใส่สูท โจรการเมือง ปล้นชาติปล้นแผ่นดินแล้วยังยิ้มหน้าตาเฉย
แบบที่ 3 - IQ/EQ/MQ สูง/ต่ำ/สูง
มีความรู้ดี แต่อารมณ์อ่อนไหว ควบคุมอารมณ์ไม่ค่อยได้ โกรธง่าย อ่อนไหว แต่เป็นคนซื่อตรงไม่คดโกง ไม่ทำร้ายใคร เข้าตำราปากร้าย ใจดี
แบบที่ 4 - IQ/EQ/MQ ต่ำ/สูง/สูง
ชาวบ้านทั่วไป ชาวชนบท มีความรู้น้อย แต่ก็สุขุม ควบคุมอารมณ์ได้ ประพฤติตนอยู่ในศีลธรรม
แบบที่ 5 - IQ/EQ/MQ ต่ำ/ต่ำ/สูง
เป็นคนมีความรู้น้อย ควบคุมอารมณ์ไม่ค่อยได้ ขี้โมโห แต่ก็เป็นคนซื่อตรงไม่คดโกง ปากร้ายใจดี
แบบที่ 6 - IQ/EQ/MQ ต่ำ/สูง/ต่ำ
หายากหน่อยแต่ก็พอมี ยกตัวอย่างได้ยาก ลักษณะเป็นคนที่สติปัญญาค่อนข้างต่ำ เรียนไม่เก่ง คิดไม่ค่อยทันชาวบ้าน มีนิสัยเป็นคนใจเย็น แต่อาจจะทำอะไรโดยขาดเหตุผล และไม่ค่อยใช้ความคิดจึงทำผิดศีลธรรมได้ง่าย เช่น การลักเล็กขโมยน้อย หรืออาจจะเป็นคนปัญญาอ่อน ที่ทำอะไรผิดเพราะขาดความยั้งคิด
แบบที่ 7 - IQ/EQ/MQ สูง/ต่ำ/ต่ำ
มีความรู้ดี ฉลาด แต่ก็ควบคุมอารมณ์ตัวเองไม่ค่อยได้ ทั้งยังไม่คำนึงถึงศีลธรรม เป็นตัวโกงในอุดมคติของลิเกไทย จอมวางแผน ชั่วร้าย
แบบที่ 8 - IQ/EQ/MQ ต่ำ/ต่ำ/ต่ำ
แบบนี้คงจะหายาก เพราะไม่มีส่วนดีเลย ไม่ว่าจะเป็นด้านความรู้ การควบคุมอารมณ์ และระดับจริยธรรมในใจ อาจจะเป็นคนที่มีปัญหาทางจิตหรือเป็นโรคจิต
ผลของ IQ ที่ต่ำ หมายถึงสติปัญญาไม่ดี
ส่วนผลของ EQ ที่ต่ำ ก็จะหมายถึงบุคคลนั้นจิตใจอ่อนไหว โกรธง่าย ใจร้อน หรือ เสียใจง่าย
แต่ผลจากการวัด MQ หมายถึง ระดับจริยธรรมสูง หรือ ต่ำ นั่นหมายถึงบุคคลนั้นถูกตีค่าว่าเป็นคนดีหรือเป็นคนเลวเลยทีเดียว
ที่ผ่านมาระบบการศึกษาของบ้านเราไปเน้นแต่เรื่อง IQ กันมาโดยตลอด โดยไม่ได้เน้นเรื่อง EQ และMQ แม้ในระยะหลังจะมีกลุ่มคนจำนวนไม่น้อยที่ขานรับและเห็นพ้องด้วยว่าต้องเร่งพัฒนาเรื่อง EQ และMQ แต่ในระดับโครงสร้างการศึกษาบ้านเรา และการให้ความรู้ความเข้าใจของพ่อแม่และผู้ดูแลเด็ก ยังไม่ได้รับการเอาจริงเอาจังเรื่องการปลูกฝังเด็กด้วย EQ และ MQ
จนกระทั่งในยุคนี้ผู้คนเริ่มถามหาเรื่องคุณธรรม จริยธรรมกันมากขึ้น ซึ่งก็คือเจ้า MQ นี่แหละ ที่แท้จริงแล้วก็สำคัญไม่ได้ยิ่งหย่อนไปกว่าเรื่องสติปัญญา หรือเรื่องความฉลาดทางอารมณ์
แต่ท้ายที่สุดแล้ว ประเด็นสำคัญก็คือการสร้างสมดุลทั้ง 3 Q ให้มีอยู่ในชีวิตคนเราให้ได้อย่างพอเหมาะ จึงจะทำให้คนเรามีความสุขอย่างแท้จริง และสังคมโดยรวมก็จะมีความสุขน่าอยู่
เรื่องราวความวุ่นวายทางการเมือง ความวิกฤติต่างๆ ที่เกิดขึ้นทุกวันนี้ สะท้อนภาพเรื่องพัฒนาการทั้ง 3 Q ของมนุษย์ได้ไม่น้อยเลยทีเดียว
ลองหันไปมองเพื่อนรอบข้าง ลูกหลานของเรา รวมถึงผู้นำประเทศทั้งหลาย ลองเลียบๆ เทียบๆ ดูว่าพวกเขาเหล่านั้นเข้าข่ายคนแบบไหนกันบ้าง ?
แล้วถึงเวลาหรือยังที่เราคนเป็นพ่อแม่จะเร่งสร้างสมดุลทางพัฒนาการทั้ง 3 ด้าน ให้เกิดขึ้นกับลูกน้อยของเรา เพื่อให้เขาเติบโตขึ้นมาและเรียงลำดับความสำคัญกันใหม่ว่า มีความสุข เป็นคนดี และเก่ง หรือไม่ ...!!!
แหล่งที่มา : http://www.manager.co.th/QOL/ViewNews.aspx?NewsID=9500000029412
